Merhaba Sevgili Okurum! Sana bu gün Ankara'nın sineması olan apartmanlarından bahsedeceğim. Biliyorsun ki sana sadece mimariden bahsetmeyeceğimi, mimarinin sinema, edebiyat, resim ile olan ilişkilerinden de bahsedeceğimden söz etmiştim. İşte şimdi sıra sinema-sivil mimari ilişkisine geldi. Ancak madem konu sinemaya geldi, önce sinemanın geçmişine bakalım istiyorum. Sonra apartmanlarımızdan konuşuruz. Hazırsak başlıyorum! Sinema, kitleleri kimi zaman eğiten kimi zaman eğlendiren bir araç olmuştur. Şu an hepimiz için sinemaya gitmek normal bir aktivite gibi görünse de her zaman böyle değildi. İlk başta sinema filmleri belgeci bir yapıya sahipti, gündelik hayattan bir takım sahneleri aktarıyorlardı ve çekimler için set kurulmuyordu. Günümüz filmlerine en yakın örneği tarihte ilk olarak 1902 yılında George Melies’in Jules Verne’in Aya Seyahat adlı romanını sinemaya uyarladığı filmle verilebilir. Bu film bir sete sahipti ve bir yönetmen tarafında yönetiliyordu. Aya Yolculuk- Georges Méliès (1902) Filmlerin belgeci yapıdan çıkıp kurguya sahip olmasıyla birlikte kitlelere açılma vakti artık gelmişti. Ancak filmleri izleyebilecekleri bir mekana ihtiyaç vardı. İşte mimari konuya burada dahil oluyor! 1905 yılında ilk sinema salonu olan Nickelodeon’un açılması sinemanın kitleselleşmesi yönünde ilk büyük adım atıldı. Nickelodeon’un ardından sinema salonlarının sayısı çoğaldı ve sinema salonları modern gündelik yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Kendi ülkemizde ise sinema endüstrisinin gelişimi dünyadaki gelişimiyle paralellik gösterir. 1908 yılında sürekli film gösterilen ilk salon Beyoğlu'nda Sigmund Weinberg tarafından Cinema Pathe adıyla açılır. Daha sonra gelişimine devam eden sinema sektörü, Cumhuriyet dönemine geldiğinde ise 1930’lu yıllarının ortalarından başlayarak hem Türk mimarlar tarafından hem de yabancı mimarlar tarafından tasarlanan sinema projeleri mimari dergilerde yer almaya başlar. Beyoğlu- Cinema Pathe Bu akımdan tabii ki Başkent Ankara'da etkilenecektir. Sosyal yaşamın hızlandığı yıllarda sinema insanların yaşamlarının bir parçası olarak sivil mimarinin alanına girer. Sinemaya sahip apartmanlar tasarlanır. Sinema salonları, sivil mimarinin bir parçası haline gelecektir. 1) Talip Apartmanı&Talip Sineması (Nejat Tekelioğlu 1969)Talip Apartmanı'nın Konumu Tunalı Hilmi Caddesi No. 67 Kavaklıdere Mah. Çankaya/Ankara 1969 yılında Yüksek Mimar Nejat Tekelioğlu tarafından tasarlanan bu bina şu anda Tunalı Hilmi caddesi üzerinde bulunuyor. Demiştim sana, belki pek çok kez önünden geçtin ama hikayesini bilmiyorsun! Yapının Tunalı Hilmi Caddesi üzerinde yer alması tesadüf değildir. Özellikle 1960’lardan sonra hızla Ankara’nın en önemli yaşam merkezi haline gelen ve üzerinde çoğunlukla pasajların, mağazaların, restoranların, kafelerin ve pastanelerin olduğu Tunalı Hilmi Caddesi kitleleri kendine çekmeye başlamıştır. Tüm bu sosyal alanların olduğu yerde bir sinema bulunması bizi çok şaşırtmamalı. Talip Apartmanı 6 katlıdır. Yapının cepheleri son derece sadedir. Yapının batı cephesine gelen batı güneşini kesmek için güneş kırıcılar tasarlanmıştır. Zemin katında cadde üzerindeki dokuya paralel olarak, mağazalar vardır. Sinemaya giriş, apartman girişi ve mağazalar arasından yapılıyordu. Giriş geçildikten sonra,bodrum katına inilerek önce balkon ve locaların olduğu alanın fuayesine daha sonra da parter katının fuayesine ulaşılırdı. Tek salonlu olan Talip Sineması'nda fuaye mekanları, dönemin diğer sinema salonlarında da olduğu gibi, çeşitli duvar rölyefleriyle süslenmiştir. Talip Apartmanı’nda sinema kütlesinin apartmana doğru yükselmesinden dolayı, her katta 2 yatak odası ve 1 salon, 3 yatak odası ve 1 salon, 4 yatak odası ve 1 salon şeklinde toplam 3 daire vardır. Ancak bu karar sinema salonuna yer kazandırmak için verilmiş mimari bir karardır. Talip Apartmanı Sinemanın şu anki durumuna gelirsek maalesef sana kötü haberlerim var. Şu an faal durumda değil. Ben 2013 yılında Ankara'ya geldiğimde yerinde otopark vardı. Şu an ise yıkık bir durumda. Talip Apartmanı Planları (Sağda Sinema Planı ile) Talip Apartmanı Giriş ve Merdivenleri 2)Başkent Apartmanı&Kavaklıdere Sineması (Nejat Tekelioğlu 1968)Başkent Apartmanı Konumu Tunalı Hilmi Caddesi No. 105 Kavaklıdere Çankaya/Ankara Yine Tunalı Hilmi Caddesi üzerinde bulunan belki de önünden defalarca geçtiğin bir yapı daha. Hatta şu anda parlament rengine çalan mavi yaşlı tabelası, Tunalı Hilmi'den geçen Ankara sakinlerini izliyor. 5 kata sahip olan Başkent Apartmanı'nın zemin katı ticari işlevlere ayrılmıştır. Yapının orjinal projesinde zemin katta banka, pastane gibi işlevlerin yanında sinema salonu da eklenmiştir. 40 yılı aşkın zamandır, kimi zaman Ankaralıları eğlendiren kimi zaman ağlatan filmlere ev sahipliği yapan Kavaklıdere Sineması şu an kapalı durumdadır. Yapıda bizi ön fuaye mekanı ve bilet gişesinin olduğu bir alan karşılar. Yine duvarları dönemin duvar rölyefleri ile süslenmiş durumdadır. Başkent Apartmanı’nda, sinemanın olduğu kütlenin apartman kütlesine takılması ve apartman boyunca yükselmemesinden her katta yalnızca her biri 3 oda ve 1 salon olan 2 daire vardır. Başkent Apartmanı’nın kat planlarında karşımıza çıkan en büyük farklılık ise ‘Amerikan barı’dır. Amerikan bar'ı özellikle 1960 sonlarında tasarlanan mekanlarda karşılaştığımız ve pek çok mimarın projelerinde yer verdiği bir dönem özelliğidir. "Bu anlamda Amerikan bar - tıpkı zemin kotunda Amerikan filmleri gösteren sinema mekanı gibi- ‘Amerikanlaşmanın’ diğer ülkelerin ev dekorasyonu terminolojisine giren ve yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen bir olgu olarak karşımıza çıkar." Soldan Sağa (Başkent Apartmanı, Bilet Gişesi, Duvar Rölyefleri) Başkent Apartmanı Planı ve Kesiti 3) Karınca Apartmanı&Karınca Sineması ( Fehmi Doğan&Mehmet Ünal 1969)Karınca Apartmanı Konumu Esat Caddesi No.70 Barbaros Mahallesi Çankaya/Ankara Esat Caddesi üzerinde bulunan Karınca Apartmanı Yüksek Mimar Fehmi Doğan ve Mimar Mehmet Ünal tarafından tasarlanmış ve 1969 yılında kullanıma sunulmuş bir diğer sinemalı apartmanlardandır. İki tadilat görmüş olan binada yapılan ilk tadilatla (1969) çatı katı tam kata dönüştürülmüş; ikinci tadilatla (1977) ise sinema kullanımı değiştirilmiştir. 5 kata sahip olan bu binada tek salona sahip Karınca Sineması yer almaktaydı ancak şu anda yerini pasaja bırakarak perdelerini kapatmıştır. Sinema girişi Esat Caddesi tarafından yapılmaktadır. Yapının orta kesiminden girilen hol, fuaye alanına bağlanır. Sinema salonunun balkon kısmına giriş fuayedendir. Salonunun ana girişine bir merdiven yardımı ile ulaşılır. Apartman girişi ise dükkan ve sinema girişinden koparılmıştır. Her katta üç farklı daire yer alır. Her daire bir salon, mutfak, üç oda ve ıslak hacimlerden meydana gelir. Yapı dikdörtgen formlu düzgün bir kütle olmasına rağmen her katta yer alan beş dairenin her birinin planı birbirinden farklıdır. Karınca Apartmanı&Apartman Girişi Karınca Apartmanı Planı Güzel Ankara'mızda sana bahsedebileceğim sinemalı apartman örnekleri şimdilik bunlar ve seni daha fazla ekrana mahkum etmemek adına burada sonlandırıyorum. Hadi, şimdi ekranda gördüklerini gerçeğe dönüştürme vakti, dışarı çık ve Esat'tan başlayarak Tunalı'ya doğru yürü, konuştuklarımızı deneyimle! Bir daha ki gönderiye kadar kendine çok iyi bak ve mimari ile kal! Kaynakça:
http://sivilmimaribellekankara.com/YapiDetayi.aspx?anah=243#tab-sozlu-tarih http://sivilmimaribellekankara.com/YapiDetayi.aspx?anah=262 http://sivilmimaribellekankara.com/YapiDetayi.aspx?anah=244 http://www.moblogankara.org/ankara-mimarlik/2014/7/16/nejat-tekelioglu
0 Yorumlar
Yanıt Ver. |